คลังข้อมูล ความเป็นประชาธิปไตยเกี่ยวข้องกับการแก้ปัญหาโควิด-19 อย่างไร

Raw data สำหรับรายการ The Standard Daily x KPI กับ ดร.สติธร ธนานิธิโชติ ผู้อำนวยการสำนักนวัตกรรมเพื่อประชาธิปไตย สถาบันพระปกเกล้า ในประเด็น ‘ความเป็นประชาธิปไตยเกี่ยวข้องกับการแก้ปัญหาโควิด-19 อย่างไร’ ในวันที่ 22 เม.ย. 63

สถานการณ์ COVID–19 และมาตรการ Lockdown/ Curfew ของภาครัฐ (โดยภาพรวม)

หลังจากที่ WHO ได้ออกมาประกาศยกระดับโรคระบาด COVID-19 ให้เป็น Pandemic มีหลายประเทศที่หันมาใช้มาตรการ lockdown หรือ curfew ทั้งในระดับชาติและท้องถิ่นตั้งแต่ช่วยเวลากลางเดือนมีนาคม จนในปัจจุบันนี้แม้จะเริ่มเห็นถึงแนวโน้มที่จะผ่อนปรนมาตรการ lockdown ที่ว่า โดยประเทศในยุโรปอย่าง เยอรมนีก็เริ่มกลับมาอนุญาตให้ร้านค้าขนาดเล็กเปิดบริการอีกครั้ง เช่นเดียวกันกับเด็กนักเรียนที่ได้รับอนุญาตให้สามารถกลับมาสอบได้เฉพาะกิจ เช่นเดียวกันกับสเปนที่ลูกจ้างในอุตสาหกรรมการผลิตและก่อสร้างสามารถกลับมาทำงานได้บางส่วน และสวีเดนที่กฎการห้ามรวมกลุ่มเกิน 50 คนนั้นถูกยกเลิกไปและโรงเรียนสำหรับเด็กที่อายุต่ำกว่า 16 นั้นยังคงเปิดได้ตามปรกติ ร้านอาหารและบาร์สามารถต้อนรับลูกค้าภายในร้านได้เช่นกัน

แต่ในขณะเดียวกันก็มีหลายประเทศที่ขยายเวลามาตรการ lockdown นี้ต่อไป ยกตัวเช่น ในสหราชอาณาจักรที่ขยายเวลาไปอีกสามสัปดาห์ แอฟริกาใต้ที่ขยายเวลาไปจนสิ้นเดือนเมษายน และอินเดีย เบลเยียม โมร็อกโก กับฝรั่งเศสที่ยืดเวลาออกไปจนถึงต้นเดือนพฤษภาคม หลายประเทศได้มีการสั่งการปิดชายแดนเพื่อป้องกันการเดินทาง อาทิ แคนนาดา ลิทัวเนีย กาตาร์ สโลวาเกีย ยูเครน และโครเอเชีย เป็นต้น

นอกจากนี้เราจะเห็นมาตรการของรัฐที่มีความเด็ดขาดสูงไม่ว่าจะเป็น

1. ฮังการีที่มอบอำนาจเด็ดขาดให้แก่นายกรัฐมนตรีอย่างไม่มีกำหนด (indefinitely) และระงับการเลือกตั้งที่จะมาถึง

2. ปานามาและเปรูที่ใช้วิธีการจำกัดวันและเพศที่ประชาชนจะสามารถออกจากบ้านได้[1] ส่งผลกระทบต่อกลุ่มเพศทางเลือก

3. รัสเซียที่มีคำสั่งห้ามประชาชนออกนอกบ้านยกเว้นจะได้รับใบอนุญาตดิจิตอล (Digital Pass) โดยที่ประชาชนผู้มีเหตุจำเป็นจะต้องออกจากบ้านสามารถส่งข้อมูลเพื่อลงทะเบียนรับใบอนุญาตดังกล่าวทางการส่งข้อความบนโทรศัพท์และหน้าเว๊บไชต์ทางการ

4. โคลัมเบีย อนุญาตให้ประชาชนออกจากบ้านได้ตามเลขตัวสุดท้ายของบัตรประชาชน[2]

กลับกันก็มีบางประเทศที่ไม่มีมาตรการ lockdown หรือจำกัดการรวมกลุ่มของประชาชนเพื่อป้องกันเชื้อระบาด อย่างประเทศเบลารุส

ตารางประเทศที่มีการบังคับใช้มาตรการ Lockdown หรือ Curfew

2020 coronavirus pandemic lockdowns
Countries and territories	Place	Start date	End date
Albania		2020-03-13[1]
Algeria	Algiers	2020-03-23[2]	2020-04-19[3]
Blida
Argentina		2020-03-19[4]	2020-04-26[5]
Armenia		2020-03-24[6]	2020-04-14[7]
Australia		2020-03-23[8]
Austria		2020-03-16[9]	2020-04-13[10]
Azerbaijan		2020-03-31[11]	2020-04-20[11]
Bangladesh		2020-03-26[12]	2020-04-25[13]
Belgium		2020-03-18[14]	2020-04-19[15]
Bolivia		2020-03-22[16]	2020-04-15[16]
Botswana		2020-04-02[17]	2020-04-30[17]
Brazil	Santa Catarina	2020-03-17[18]	2020-04-07[18]
São Paulo	2020-03-24[19]	2020-04-08[19]
Chile		2020-03-19[20]
Colombia		2020-03-25[21]	2020-04-27[22]
Republic of the Congo		2020-03-31[23]	2020-04-20[23]
Costa Rica		2020-03-23[24]
Croatia		2020-03-18[25]	2020-04-19[26]
Cuba		2020-03-23[27]	2020-04-20[27]
Czech Republic		2020-03-16[9]	2020-04-12[28]
Denmark		2020-03-11[29]	2020-04-13[29]
Dominican Republic		2020-03-19[30]
Ecuador		2020-03-16[31]	2020-03-31[31]
El Salvador		2020-03-12[32]	2020-04-02[32]
Eritrea		2020-04-02[33]	2020-04-23[33]
Fiji	Lautoka	2020-03-20[34]	2020-04-07[35]
Suva	2020-04-03[36]	2020-04-17[37]
Finland	Uusimaa	2020-03-27[38]	2020-04-16[38]
France		2020-03-17[39]	2020-05-11[40]
Georgia		2020-03-31[41]	2020-04-21[41]
Germany	Bavaria	2020-03-20[42]	2020-04-19[43]
Freiburg, BW	2020-03-21[44]	2020-04-03[45]
Ghana	Accra	2020-03-30[46]	2020-04-12[47]
Kumasi
Greece		2020-03-23[48]	2020-04-27[49]
Guernsey		2020-03-25[50]
Honduras	Central District	2020-03-16[51]
La Ceiba
Choluteca
San Pedro Sula	2020-03-17[52]
Rest of area	2020-03-20[53]	2020-04-19[54]
Hungary		2020-03-28[55]	2020-04-10[55]
India		2020-03-25[56]	2020-05-03[57]
Indonesia	Jakarta[a]	2020-04-10[58]	2020-04-23[58]
Tegal	2020-03-26[59]	2020-07-31[60]
Iraq		2020-03-22[61]	2020-04-11[62]
Ireland		2020-03-12[63]	2020-05-05[64]
Israel	Bnei Brak	2020-04-02[65]
Italy		2020-03-09[66]	2020-05-03[67]
Japan	Chiba	2020-04-07[68]	2020-05-06[68]
Fukuoka
Hyōgo
Kanagawa
Osaka
Saitama
Tokyo[b]
Jordan		2020-03-18[69]
Kuwait		2020-03-14[70]	2020-03-29[70]
Lebanon		2020-03-15[71]	2020-03-28[71]
Liberia	Margibi	2020-03-23[72]	2020-04-11[72]
Montserrado
Libya		2020-03-22[73]
Lithuania		2020-03-16[74]	2020-04-27[75]
Luxembourg		2020-03-18[76]
Madagascar	Antananarivo	2020-03-23[77]
Toamasina
Malaysia		2020-03-18[78]	2020-04-28[79]
Montenegro	Tuzi	2020-03-24[80]
Morocco		2020-03-19[81]	2020-04-20[82]
Nepal		2020-03-24[83]	2020-04-15[84]
Netherlands		2020-03-16[85]	2020-04-28[86]
New Zealand		2020-03-26[87]	2020-05-10[88]
Nigeria	Abuja	2020-03-30[89]	2020-04-12[89]
Lagos
Ogun
Northern Cyprus		2020-03-30[90]
Norway		2020-03-12[91]	2020-04-13[91]
Oman	Muscat	2020-04-10[92]	2020-05-08[93]
Jalan Bani Bu Ali	2020-04-16[94]
Pakistan		2020-03-24[95]	2020-04-30[96]
Panama		2020-03-25[97]	2020-04-07[98]
Papua New Guinea		2020-03-24[99]	2020-04-07[99]
Paraguay		2020-03-20[100]	2020-04-12[101]
Peru		2020-03-16[102]	2020-04-26[103]
Philippines	Cebu	2020-03-27[104]	2020-04-30[105]
Davao Region	2020-03-19[106]
Luzon	2020-03-15[107]
Soccsksargen	2020-03-23[106]
Poland		2020-03-13[108]	2020-04-11[109]
Portugal		2020-03-19[110]	2020-04-02[109]
Qatar	Doha Industrial Area	2020-03-11[111]
Romania		2020-03-25[112]	2020-05-12[113]
Russia	Moscow	2020-03-30[114]	2020-05-01[115]
Rwanda		2020-03-21[116]	2020-04-19[117]
Samoa		2020-03-26[118]	2020-04-08[119]
San Marino		2020-03-14[120]
Saudi Arabia	Jeddah	2020-03-29[121]
Mecca	2020-03-26[121]
Medina	2020-03-26[121]
Qatif	2020-03-09[122]
Riyadh	2020-03-26[121]
Serbia		2020-03-15[109]
Singapore		2020-04-07[123]	2020-05-04[123]
South Africa		2020-03-26[124]	2020-04-30[125]
Spain		2020-03-14[126]	2020-04-25[127]
Switzerland		2020-03-17[128]
Thailand		2020-03-25[129]	2020-04-30[130]
Tunisia		2020-03-22[131]	2020-04-19[132]
Turkey		2020-04-11[133]	2020-04-13[133]
Ukraine		2020-03-17[109]	2020-04-24[109]
United Arab Emirates		2020-03-26[134]	2020-04-17[135]
United Kingdom		2020-03-23[136]
United States	California	2020-03-19[137]
Clark County, NV	2020-03-20[138]
Connecticut	2020-03-23[139]	2020-04-22[140]
Illinois	2020-03-21[141]	2020-04-07[140]
Kansas City, KS	2020-03-24[142]	2020-04-19[143]
Massachusetts	2020-03-24[144]	2020-04-07[144]
Michigan	2020-03-24[145]	2020-04-13[140]
New York	2020-03-20[146]	2020-05-15[147]
Oregon	2020-03-24[148]
	Wisconsin	2020-03-24[149]
Venezuela		2020-03-17[150]
Zimbabwe		2020-03-30[151]	2020-05-02[152]
Outbreak ongoing: Quarantine data as of April 21, 2020

การเลือกตั้งและ COVID–19

          ปัจจุบันภายใต้สภาวะวิกฤต COVID-19 หลายประเทศหันมามุ่งใช้มาตรการที่มีความเด็ดขาดและอำนาจนิยมสูงจนหลายคนมองเห็นถึงความถดถอยของความเป็นประชาธิปไตยอย่างชัดเจน สถาบันวิชาการอย่าง Institute for Democracy and Electoral Assistance (IDEAS) ได้รวบรวมงานเขียนและบทความภายใต้หัวข้อที่น่าสนใจอย่าง COVID-19 and Democracy หนึ่งในนั้นคืองานเรื่องการเลือกตั้งและสถานการณ์ COVID-19

นับตั้งแต่การระบาดในช่วงเดือนมีนาคม 2563 มีประเทศกว่า 47 ประเทศที่จำต้องเลื่อนการเลือกตั้งออกไปสืบเนื่องจากภัยของโรคระบาด เนื่องด้วยมาตรการของรัฐที่ต้องการเว้นระยะห่างระหว่างผู้คนเพื่อยับยั้งการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัส ทำให้ทั้งกระบวนการเลือกตั้งและพนักงานเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานได้ยากและเต็มไปด้วยความเสี่ยง ทั้งยังมีความเป็นห่วงว่าการเลือกตั้งที่ควรจะเป็นการเปิดโอกาสให้ประชาชนทุกคน ไม่จำกัดเพศ วัย และชนชั้นได้เข้ามามีส่วนร่วมตัดสินใจนั้นจะเกิดความไม่เท่าเทียม ประชาชนบางกลุ่มหรือหลายส่วนเลือกที่จะไม่ออกมาเลือกเพราะความเสี่ยง ผลของการเลือกตั้งในช่วงเวลาเช่นนี้จึงอาจจะออกมาอย่างไม่เที่ยงตรงและไม่สะท้อนถึงความต้องการของประชาชนอย่างแท้จริง อย่างประเทศมาลาวี ทางคณะกรรมการเลือกตั้งได้ยืนเรื่องต่อศาลขอให้มีการระงับการลงทะเบียนผู้มีสิทธิเลือกตั้ง และประเทศยูเครนก็มีการตัดงบประมาณของการเลือกตั้งมาเพื่อช่วยเหลือในมาตรการรับมือกับโรคระบาดก่อน

ตารางประเทศที่เลื่อนการเลือกตั้งเพราะสถานการณ์ COVID–19

ทวีป	ประเทศ	ประเภท	กำหนดการเลือกตั้งเดิม
แอฟริกา	แอฟริกาใต้	เลือกตั้ง (ซ่อม) เทศบาลและลงทะเบียนผู้มีสิทธิลงคะแนน	เดือน มีนาคม – พฤษภาคม 63
	ตูนิเซีย	เลือกตั้งระดับเทศบาล	28-29 มีนาคม 63
	ไนจีเรีย	เลือกตั้ง (ซ่อม) Senatorial district	เดือน มีนาคม 63
	ซิมบับเว	การเลือกตั้งซ่อมของ rural district council	4 เมษายน 63
	แกมเบีย	การเลือกตั้งซ่อมของเขต (constituency)	16 เมษายน 63
	เอธิโอเปีย	การเลือกตั้งสมาชิกผู้แทนราษฎร	29 สิงหาคม 63
	เคนยา	เลือกตั้งซ่อม	เดือนเมษา มิถุนา กรกฎาคม 63
	กานา	การเลือกตั้งขั้นต้น NPP	25 เมษายน 63
อเมริกา	สหรัฐอเมริกา	การเลือกตั้งขั้นต้นใน 15 รัฐ และการเลือกตั้งท้องถิ่น	เดือนมีนาคม -พฤษภาคม 63
	หมู่เกาะฟอล์กแลนด์	ประชามติ single constituency	26 มีนาคม 63
	โคลัมเบีย	การเลือกตั้งเพื่อบอร์ดชุมชน	26 เมษายน 63
	เปรู	เลือกตั้งเทศบาลท้องถิ่น	29 มีนาคม 63
	อาร์เจนติน่า	เลือกตั้งเทศบาล	29 มีนาคม 63
	แคนนาดา	เลือกตั้งซ่อม เมือง Victoria	4 เมษายน 63
	บราซิล	Supplementary Election สำหรับสมาชิกวุฒิสภา	26 เมษายน 63
	ซิลี	ทำประชามติรับรองการประกาศใช้รัฐธรรมนูญ	26 เมษายน 63
	โบลิเวีย	เลือกตั้งใหญ่ และเลือกตั้งระดับ sub-national	3 พฤษภาคมและมีนาคม 63
	อุรุกวัย	เลือกตั้งท้องถิ่น	10 พฤษภาคม 63
	ปารากวัย	เลือกตั้งขั้นต้น และท้องถิ่น	12 กรกฎาคม และ 8 พฤศจิกายน 63
	เม็กชิโก	เลือกตั้งท้องถิ่น	7 มิถุนายน 63
	สาธารณรัฐโดมินิกัน	เลือกตั้งประธานาธิบดีและการเลือกตั้งฝ่ายนิติบัญญัติ	17 พฤษภาคม 63
เอเชีย	อินเดีย	การเลือกตั้ง Rajya Sabha	26 มีนาคม 63
	ปากีสถาน	เลือกตั้งซ่อม	มีนาคม 63
	หมู่เกาะมัลดีฟส์	เลือกตั้งสภาท้องถิ่น	4 เมษายน 63
	คีร์กีซสถาน	เลือกตั้งท้องถิ่น	12 เมษายน 63
	ซีเรีย	เลือกตั้งผู้แทน	13 เมษายน 63
	อิหร่าน	เลือกตั้งผู้แทน รอบที่สอง	17 เมษายน 63
	ศรี ลังกา	เลือกตั้งผู้แทน	25 เมษายน 63
	อินโดนีเซีย	เลือกตั้งท้องถิ่น	23 กันยายน 63
ยุโรป	ออสเตรีย	เลือกตั้งเทศบาลและนายกเทศมนตรี	15 มีนาคม 63
	ยิบรอลตาร์	ประชามติในเรื่องการทำแท้ง	19 มีนาคม 63
	ฝรั่งเศส	เลือกตั้งท้องถิ่นรอบที่ 2	22 มีนาคม 63
	สาธารณรัฐเช็ก	เลือกตั้งซ่อมสมาชิกวุฒิสภา	27-28 มีนาคม 63 และ 3-4 เมษายน 63
	เยอรมนี	เลือกตั้งท้องถิ่น	เมษายน – ตุลาคม 63
	อาร์เมเนีย	ประชามติในเรื่องการเปลี่ยนแปลงในศาลรัฐธรรมนูญ์	5 เมษายน 63
	รัสเซีย	ประชามติรับรองการประกาศใช้รัฐธรรมนูญ	22 เมษายน 63
	ไอล์ออฟแมน	การเลือกตั้งท้องถิ่น	23 เมษายน 63
	ลัตเวีย	การเลือกตั้งท้องถิ่น	25 เมษายน 63
	เซอร์เบีย	เลือกตั้งทั่วไป	26 เมษายน 63
	ไซปรัส	เลือกตั้งผู้นำ Turkish Cypriot	26 เมษายน 63
	สหราชอาณาจักร	เลือกตั้งท้องถิ่น	อาทิตย์แรกของเดือนพฤษภาคม 63
	สวิตเชอร์แลนด์	Federal vote และการเลือกตั้งท้องถิ่น	17 พฤษภาคม และเมษายน-มิถุนายน 63
	อิตาลี	ประชามติการลดที่นั่งภายในสภา	29 มีนาคม 63
	โรมาเนีย	เลือกตั้งท้องถิ่น	เดือนมิถุนายน 63
โอเชียเนีย	ออสเตรเลีย	เลือกตั้งรัฐบาลท้องถิ่น	เดือนกันยายน 63
	หมู่เกาะโซโลมอน	เลือกตั้งซ่อม	เดือนมิถุนายน 63
	ปาปัวนิวกินี	เลือกตั้งทั่วไป	เดือนมิถุนายน 63
	คิริบาส	เลือกตั้งผู้แทน	14 เมษายน 63

ที่มา: https://www.idea.int/news-media/multimedia-reports/global-overview-covid-19-impact-elections

แต่ก็ยังมีถึง 13 ประเทศที่ยังจัดให้มีการเลือกตั้งตามวาระเดิม อาทิเช่น บาวาเลีย ประเทศเยอรมนีที่ได้จัดให้มีการเลือกตั้งผ่านทางไปรษณีย์สำหรับรอบที่สองของการเลือกตั้งท้องถิ่นเมื่อวันที่ 29 มีนาคม 2563 ที่ผ่านมา หลังการเลือกตั้งในรอบแรก ณ วันที่ 16 มีนาคม 2563 ได้จัดให้มีการเลือกตั้งตามหน่วยเหมือนปรกติได้มีการปรับมาตรการเพื่อป้องกันการแพร่เชื้อของโควิด

ทวีป	ประเทศ	ประเภท	กำหนดการเลือกตั้ง
เอเชีย	อิสราเอล	การเลือกตั้งทั่วไป	2 มี.ค. 2563
	ไต้หวัน	การเลือกตั้งหัวหน้าพรรคการเมือง	7 มี.ค. 2563
	สาธารณรัฐเกาหลี	การเลือกตั้งทั่วไป	15 เม.ย. 2563
ยุโรป	ฝรั่งเศส	การเลือกตั้งท้องถิ่น	15 มี.ค. 2563
	มอลโดวา	การเลือกตั้งท้องถิ่น	15 มี.ค. 2563
	เยอรมัน	การเลือกตั้งท้องถิ่น	รอบแรก: 16 มี.ค. 2563 รอบสอง: 29 มี.ค. 2563
	โปแลนด์	การเลือกตั้งประธานาธบิดี (บางส่วน)	22 มี.ค. 2563
	สวิตเซอร์แลนด์	การเลือกตั้งท้องถิ่น	29 มี.ค. 2563 (ลูเซิร์น) 4 เม.ย. 2563 (เจนีวา)
โอเชียเนีย	วานูอาตู	การเลือกตั้งทั่วไป	19 มี.ค. 2563
	ออสเตรเลีย	การเลือกตั้งท้องถิ่น	29 มี.ค. 2563
	คิริบาส	การเลือกตั้งทั่วไป	14 เม.ย. 2563
แอฟริกา	กินี	ประชามติ	22 มี.ค. 2563
	แคเมอรูน	การเลือกตั้งซ่อม	22 มี.ค. 2563
	มาลี	เลือกตั้งทั่วไป (รอบสอง)	19 เม.ย. 2563
อเมริกาเหนือ	สหรัฐอเมริกา	การเลือกตั้งท้องถิ่นการเลือกตั้งผู้แทนพรรค	เลือกตั้งท้องถิ่น: 17 มี.ค. 2563 (อริโซน่า,ฟลอริด้า,อิลลินอยส์) เลือกตั้งผู้แทนพรรค: 7 เม.ย. 2563 (วิสคอนซิน)
อเมริกาใต้	กายอานา	การเลือกตั้งทั่วไป	2 มี.ค. 2563
	สาธารณรัฐโดมินิกัน	การเลือกตั้งท้องถิ่น	15 มี.ค. 2563

ประเทศที่ยังจัดการเลือกตั้งแม้อยู่ในสถานการณ์ COVID–19

ที่มา: https://www.idea.int/news-media/multimedia-reports/global-overview-covid-19-impact-elections

ตัวอย่างการจัดการเลือกตั้งในช่วง COVID-19 ที่น่าสนใจ

มลรัฐวิสคอนซิน (สหรัฐอเมริกา) – จัดเลือกตั้งศาลสูงสุดประจำมลรัฐ State supreme court

          การเลือกตั้งศาลสูงสุดประจำมลรัฐวิสคอนซิน 1 ที่นั่ง แคนดิเดตคือ Jill Karofsky และDaniel Kelly  จัดขึ้นเมื่อวันที่ 6 เมษายน 2020 จากการลงคะแนนของศาลสูงสุดวิสคอนซินให้มีการเลือกตั้งฯต่อไป 4-2 เสียง โดยเป็นที่วิพากษ์วิจารณ์ของประชาชนว่าสร้างทางแพร่งให้ประชาชนเลือกว่าจะยอมไปใช้สิทธิ์เลือกตั้งโดยไม่รับประกันการติดเชื้อ หรือจะอยู่บ้านปลอดภัยแต่เสียสิทธิ์การเลือกตั้งแทน ทั้งนี้ที่คูหาเลือกตั้ง เจ้าหน้าที่ประจำคูหาเลือกตั้งใส่ชุดและหน้ากากป้องกันไวรัส ขณะที่ไม่ได้บังคับให้ประชาชนใส่หน้ากากอนามัย จึงพบทั้งคนที่ใส่และไม่ใส่หน้ากากมาใช้สิทธิ์เลือกตั้ง

เกาหลีใต้ – เลือกตั้งสมาชิกรัฐสภา

ประเทศเกาหลีใต้มีการจัดการเลือกตั้งสมาชิกรัฐสภาเมื่อวันที่ 15 เมษายน 2020 เมื่อเป็นครั้งแรกที่เลือกตั้งภายใต้โรคระบาด การจัดการเลือกตั้งครั้งนี้จึงกำหนดให้ผู้ไปใช้สิทธิเลือกตั้งใส่หน้ากากและถุงมือ เว้นระยะห่างจากผู้ไปใช้สิทธิคนอื่น 1 เมตร มีมาตรการวัดไข้และใช้เจลล้างมือทุกคนก่อนเข้าคูหาเลือกตั้ง คนที่อุณหภูมิสูงเกิน 37.5 องศาเซลเซียสจะถูกแยกไปลงคะแนนเสียงที่หน่วยเลือกตั้งแยกต่างหาก ทั้งนี้มีผู้ใช้สิทธิ 26% ที่ใช้สิทธิเลือกตั้งล่วงหน้าในวันที่ 10-11 เมษายน 2020 ผ่านไปรษณีย์หรือใช้คูหาพิเศษสำหรับผู้ป่วยเสี่ยงติดเชื้อ เนื่องจากจำเป็นต้องกักตัว

การเลือกตั้งในสภาวะวิกฤตเช่นนี้ประชาชนควรจะสามารถมีทางเลือกได้ว่าจะลงคะแนนเสียงอย่างไรให้ปลอดภัยมากที่สุดและควรจะจำกัดจำนวนประชาชนและเจ้าหน้าที่ในแต่ละหน่วยเลือกตั้ง ไม่ว่าจะด้วยวิธีการสับเปลี่ยนเวลาหลีกเลี่ยงช่วงแออัดในการลงคะแนนหรือเตรียมอุปกรณ์ป้องกันเชื้ออย่างหน้ากากอนามัยและเจลแอลกอฮอล์ให้เพียงพอ 

เนื่องจากวิกฤตที่เกิดขึ้นได้มีการเสนอช่องทางอื่นในการที่จะให้การเลือกตั้งยังคงเป็นไปได้อย่างราบรื่น ไม่ว่าจะเป็นการเปลี่ยนมาหาเสียงทางสื่อออนไลน์ หรือกระบวนการออกเสียงแบบห่างไกล กล่าวคือประชาชนไม่จำเป็นจะต้องมาลงคะแนนที่หน่วยเลือกตั้งเหมือนแต่ก่อน ซึ่งการลงคะแนนนอกหน่วยเลือกตั้งนั้นไม่ใช่เรื่องใหม่ ในกรณีศึกษาของประเทศนิวซีแลนด์ที่จะมีการเลือกตั้งใหญ่ในปลายปี 2563 ทางคณะกรรมการเลือกตั้งได้มีความพยายามในการสร้างช่องทางสำหรับประชาชนที่ไม่สามารถเดินทางมาลงคะแนนเสียงที่หน่วยเลือกตั้งได้ตามปรกติ ไม่ว่าจะเป็นการลงคะแนนเสียงผ่านช่องทางออนไลน์ การโทรศัพท์ การให้มีตัวแทน (proxy voter) และการส่งไปรษณีย์ ทว่าทางเลือกต่างๆ ดังกล่าวก็ไม่ใช่สิ่งที่จะแทนที่การกาบัตรเลือกตั้งแบบเก่าได้ ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลทางความโปร่งใส การควบคุม และการตรวจสอบซึ่งอาจจะกระทบต่อผลการเลือกตั้งได้

อย่างไรก็ตาม เกิดคำถามว่า “รัฐบาลจะใช้เกณฑ์อะไรในการตัดสินใจว่าควรเลื่อนหรือไม่เลื่อนการเลือกตั้งออกไป” เพราะการตัดสินใจในเรื่องนี้มีประเด็นที่ต้องคำนึงถึงมากมาย อาทิ

• ประเด็นในเรื่องที่ประชาชนอาจจะเสียสิทธิในการแสดงเสียงของตนไปชั่วคราว
• พรรคการเมืองใดการเมืองหนึ่งอาจจะได้รับผลประโยชน์ทางอ้อมได้และอยู่ในสถานะได้เปรียบ
• ผลการเลือกตั้งอาจจะไม่ได้สะท้อนเสียงของส่วนร่วมทั้งหมด
• การหาเสียงและเสนอนโยบายของพรรคต่างๆ อาจจะถูกจำกัดรูปแบบหรืองดเว้นกิจกรรมบางอย่างหรือทั้งหมด
• ปัจจัยทางกฎหมายว่ารัฐธรรมนูญของแต่ละประเทศเขียนถึงการเลื่อนการเลือกตั้งในสภาวะวิกฤตไว้อย่างไร

ทั้งหมดต่างมีผลให้รัฐนั้นๆ วิเคราะห์และพิจารณาว่าควรจะจัดการเลือกตั้งหรือเลื่อนออกไปจนกว่าสถานการณ์จะดีขึ้น

นอกจากนี้ในรายงานของ IDEA ในเรื่อง Elections and COVID-19 (2020) ยังได้มีข้อเสนอแนะต่อรัฐบาลทั้งในเรื่องของการตัดสินใจว่าควรจะเลื่อนหรือไม่ หรือถ้าไม่เลื่อนควรจะมีแนวทางปฏิบัติและบริหารการเลือกตั้งต่อไปอย่างไรให้ปลอดภัยและเป็นธรรม โดยสิ่งที่ต้องคำนึงถึงเป็นหลักคือความปลอดภัยของเจ้าหน้าทีและประชาชน และเน้นการสื่อสารต่อสาธารณะในทุกการตัดสินใจและการกระทำ

---

อ้างอิง

• BBC (2563) Coronavirus: The unusual ways countries are managing lockdowns สืบค้นจาก https://www.bbc.com/news/world-52109792
• The Moscow Times (2563) How Do Moscow’s Coronavirus Lockdown Passes Work? สืบค้นจาก https://www.themoscowtimes.com/2020/04/13/how-do-moscows-coronavirus-lockdown-passes-work-a69960
• Business Insider (2563). A third of the global population is on coronavirus lockdown — here’s our constantly updated list of countries and restrictions สืบค้นจาก https://www.businessinsider.com/countries-on-lockdown-coronavirus-italy-2020-3
• IDEA (2563). Elections and COVID-19, International IDEA technical Paper 1/2020 (March 2020). DOI: https//doi.org/10.31752/idea.2020.11
• IDEA (2563). Global Overview of COVID-19: Impact on Elections สืบค้นจาก https://www.idea.int/news-media/multimedia-reports/global-overview-covid-19-impact-elections

——————————————–

สำนักนวัตกรรมเพื่อประชาธิปไตย

21 เมษายน 2563

---

[1] ในเปรู ผู้ชายสามารถออกจากบ้านได้เฉพาะวันจันทร์ พุธ และศุกร์ และสำหรับปานามา ผู้หญิงสามารถออกจากบ้านได้เฉพาะวันจันทร์ พุธ และศุกร์ เฉพาะวันอาทิตย์ที่ห้ามไม่ให้ประชาชนเพศไหนออกจากบ้านแม้แต่คนเดียว

[2] ประชาชนที่มีเลขท้ายบนบัตรประจำตัวประชาชนเป็น 0 7 หรือ 4 สามารถออกจากบ้านได้เฉพาะวันจันทร์ เป็นต้น